حدود 30 درصد افرادی که در دوران کودکی و نوجوانی علایم ADHD داشته اند بعد از 20 سالگی به اختلال بیشفعالی بزرگ سالان مبتلا میشوند
این روزها در دنیای فناوری زده و پُرشتاب، افراد زیادی ممکن است احساس کنند که تمرکز ندارند اما این لزوما ADHD یا همان اختلال بیش فعالی(کمتوجهی) نیست. از طرف دیگر، تعداد زیادی از افراد ADHD دارند اما تحت درمان مناسب نیستند. دلیلش هم واضح است، آنها این اختلال را جدی نمیگیرند و تبعاتش سالها زندگی خود و حتی اطرافیانشان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. بیش فعالی یک عارضه عصبی تکاملی با ریشههای بیولوژیکی و ژنتیکی است که اگر درمان نشود میتواند زندگی فرد و توانایی او را در عملکردهای گوناگون به صورت کاملا جدی تحت تاثیر قرار بدهد. جالب است بدانید که اختلال بیشفعالی بزرگ سالان در حدود ۳۰ درصد بزرگ سالانی که در دوران کودکی دارای علایم و نشانههای این اختلال بودهاند و تلاشی برای درمان نکردهاند، باقی میماند. در ضمن، محققان دریافتهاند حدود 10 درصد از کودکان و نوجوانان در سال 2015 تا 2018 دچار بیشفعالی بودهاند در حالی که در سالهای 1997و 1998 این میزان 6 درصد بوده است. در این مطلب به شما خواهیم گفت بیشفعالی درمان نشده چگونه میتواند زندگی شما، همسر، فرزند و حتی همکارانتان را تحت تاثیر قرار بدهد.
تمرکز زیاد
هرچند مشکل معمول در بیشفعالی ناتوانی در دقت و تمرکز روی یک فعالیت برای یک مدت زمان مشخص و نیمه کاره رها کردن کارهاست اما جنبه معکوس مشکل در تمرکز هم یعنی تمرکز زیاد، میتواند از تبعات بیش فعالی درمان نشده باشد. بعضی از پدر و مادرها اینگونه میگویند که امکان ندارد فرزندشان بیشفعالی داشته باشد زیرا میتواند ساعتها بدون وقفه به بازیهای ویدئویی مشغول شود یا مثلا برای تمیز و مرتب کردن اتاق، انجام تکالیف مدرسه، پرداخت قبوض و ... آن قدر وسواس به خرج بدهد که دردسرساز شود.
غرق شدن در خیالات
یکی از علایم بیشفعالی که معمولا نادیده گرفته میشود، «نقص توجه» است. افرادی که با چنین مشکلی مواجه میشوند، مدام غرق در خیالات خود میشوند. بیتوجهی و سر به هوایی در میان دخترها شایعتر است و در بیشتر موارد تشخیص بیشفعالی نادیده گرفته میشود. در خور ذکر است که بیتوجهی در زمینه عملکرد میتواند گیج کننده باشد و نیاز به درمان دارد.
رفتارهای ناگهانی و بدونملاحظه
همه ما یکی از این افراد را در اطراف خود داریم: کسی که ناگهان چیزی به ذهن اش خطور میکند! هرچند این ویژگی گاهی میتواند تحسینبرانگیز و به درد بخور باشد اما گاهی هم میتواند موانعی ایجاد کند و حتی در برخی موارد منجر به نتایج خطرناکی بشود. اگر معمولا رفتارهای ناگهانی داشته باشید، هم زندگی شخصی و هم زندگی شغلیتان تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. مثلا گفتن آن چه در لحظه در فکرتان میگذرد به رئیستان میتواند شما را به دردسر بیندازد یا پشت فرمان خودرو نشستن زمانی که شرایط روحی یا جسمی مناسبی ندارید، میتواند واقعا خطرناک باشد.
بی قراری
زمانی که فرد به نوجوانی میرسد، بعضی از علایم بیشفعالی ممکن است برطرف شود اما بیقراریها و ناآرامیهای آن که از مولفههای کم تحمل بودن است، باقی میماند. تا 40 سال پیش تصور بر این بود که وقتی علایم بیشفعالی ناپدید میشوند، این سندروم هم برطرف می شود و فرد در بزرگ سالی دیگر دچار مشکل خاصی نیست اما حالا میدانیم که در بیشتر افراد این گونه نیست و علایم بیش فعالی به راحتی به علایم دیگری تبدیل میشوند که آنها مشکلات خاص خود را ایجاد خواهند کرد. یکی از رایجترین آنها، احساس بیقراری یا همان دلشوره خودمان طی یک روز است.
نرسیدن به دستاوردهای تحصیلی
برای افرادی که دچار بیشفعالی درمان نشده هستند، درس و تحصیلات تکمیلی میتواند به طور خاص چالش برانگیز باشد و گاهی این مشکلات تا ترم های پایانی دانشگاه ادامه می یابد. افرادی که دچار بیشفعالی درمان نشده هستند این ظرفیت را دارند که در دانشگاه خوب عمل کنند اما علایمشان اجازه بروز این توانایی را نمیدهد. بنابراین مثلا ممکن است شما وارد دانشکده بشوید اما نتوانید آن را به پایان برسانید یا به دستاوردهای تحصیلی که لایقش هستید، نرسید زیرا به عارضهای مبتلا هستید که جلوی عملکردهایتان را میگیرد.
ناتوانی در ثبات شغلی
در دنیای امروز، مدام شغل عوض کردن، رایجتر از زمان های گذشته است. اما نداشتن ثبات شغلی میتواند نشان دهنده بیشفعالی درمان نشده باشد. افراد بزرگ سالی که دچار بیشفعالی درمان نشده هستند، معمولا در کار و شغل خود به مشکل برمیخورند و یکی از این مشکلات، ناتوانی در ماندگار شدن در یک شغل برای مدتی قابل قبول است.
مشکلات ارتباطی
یکی دیگر از علایم درمان نشده این اختلال، ناتوانی در مهارتهای ارتباطی است(چه ارتباطهای شخصی و چه روابط حرفهای و اجتماعی). این افراد ممکن است به راحتی دوستانی پیدا کنند اما معمولا به همان راحتی آنها را از دست میدهند.
درمان ترکیبی بهترین شیوه است
تصور نکنید که مصرف دارو، درمانی کامل و نهایی برای این اختلال است. بهترین نتیجه زمانی است که دارو درمانی همراه با رفتار درمانی باشد. دارودرمانی بدون رفتاردرمانی بیاثر خواهد بود اما ترکیبی از دارودرمانی و درمان رفتاری شناختی، بهترین نتیجه را خواهد داشت. به خصوص وقتی که عوارض دیگری همزمان وجود داشته باشند که در بیشتر موارد این چنین است. به عنوان نکته پایانی، فراموش نکنید که بیشفعالی در بزرگ سالی به ندرت به تنهایی رخ میدهد بنابراین در درمان این اختلال واقعا نیاز است که سایر فاکتورها بررسی شوند. عوارضی که میتوانند همزمان با بیشفعالی وجود داشته باشند شامل افسردگی، اضطراب و اختلالات یادگیری میشوند که لزوم یک ارزیابی کلی و دقیق از نظر سلامت روان، قبل از شروع برنامه درمانی را ایجاد میکنند.